Odwaga w odpuszczaniu. Psychobiologia


Dr nauk.med. Marzanna Radziszewska w swojej ksi膮偶ce "Poszukuj膮ca (nie)艣wiadomo艣膰. Opowie艣膰 zapisana w ciele" odkrywa nieznane oblicza choroby, odkrywaj膮c przed czytelnikiem czym jest psychobiologia. Jej osobist膮 inspiracj膮 by艂 dr Hawkins i jego Mapy Poziom贸w 艢wiadomo艣ci (i r贸偶nic w pojmowaniu 艣wiata z tych poziom贸w). Ka偶dy z nas do艣wiadcza rzeczywisto艣ci w inny spos贸b, z poziomu innych warto艣ci, potrzeb i oczekiwa艅, a tak偶e spos贸b odczuwania emocji. 



"Nawet je艣li, pe艂ni dobrej woli, przyjmiemy intelektualnie uzgodnione definicje, to w indywidualnym prze偶yciu nadal b臋dziemy odczuwali rzeczywisto艣膰 powi膮zan膮 z naszym odczuwaniem rzeczywisto艣ci. Rozd藕wi臋k, pomi臋dzy tym, co my艣limy, a tym, co czujemy, b臋dzie 藕r贸d艂em napi臋cia, kt贸re wcze艣niej czy p贸藕niej mo偶e zaowocowa膰 somatyzacj膮, czyli pojawi膰 si臋 w postaci chor贸b cia艂a"*

Powr贸t do zdrowia, po prawdziwie g艂臋bokim zmierzeniu si臋 ze sob膮 samym, jest wg autorki zdrowieniem w dos艂ownym znaczeniu. Po drodze napotykamy wiele ogranicze艅. Mozolnie uczymy si臋 rozpoznawa膰 mechanizmy obronne od uczu膰, kt贸re powsta艂y z emocjonalnych ran. Uczymy si臋 r贸偶nicowa膰 mi臋dzy poczuciem wp艂ywu na rzeczywisto艣膰 a bezradno艣ci膮 wobec zewn臋trznych zmian. Niechciane emocje nigdy same z siebie nie znikn膮, co najwy偶ej stan膮 si臋 przyczajonym tygrysem i ukrytym smokiem (psychoneuroimmunologia czy psychologia choroby).

Dost臋p do emocji i uczu膰, kt贸rych do艣wiadczamy w ca艂ym ciele to obszary kt贸re coraz lepiej rozumiemy, daj膮c mo偶liwo艣膰 holistycznego wgl膮du. Psychobiologia to emocjonalne przyczyny chor贸b. Pisa艂a ju偶 o tym w 1980 roku Luise L.Hay w "Mo偶esz uzdrowi膰 swoje 偶ycie". Pisa艂a o uzdrowieniu z choroby i traumy przy wykorzystaniu medycznej intuicji. Kierunek ten zak艂ada, 偶e istoty chor贸b nie da si臋 wyt艂umaczy膰 wy艂膮cznie na poziomie fizycznym. Chorowanie i zdrowienie jest zale偶ne od tego, jak wygl膮da 偶ycie emocjonalne i nastawienie do 艣wiata. Wskazanie na po艂膮czenia mi臋dzy reakcjami emocjonalnymi a biologiczn膮 funkcj膮 narz膮d贸w sta艂o si臋 wyj艣ciow膮 do wyja艣niania synergii. 

Dr Radziszewska na jednym ze swoich wyk艂ad贸w „Emocjonalny kod choroby w profilaktyce i leczeniu”, wyja艣nia, 偶e ka偶da choroba, niezale偶nie od jej przyczyn na poziomie fizycznym (np. drobnoustroj贸w chorobotw贸rczych, z艂ego od偶ywiania), jest poprzedzona intensywnym prze偶yciem, stresem, bo stres cz臋sto manifestuje si臋 po latach, w chwili zwolnienia mobilizacji. Wszystkie te odczucia, kt贸re nazywamy stresem i s膮dzimy, 偶e jego przyczyn膮 jest co艣 lub kto艣, s膮 wewn臋trznym napi臋ciem wszystkich emocji (艣wiadomych i wypartych) i powoduj膮, 偶e stajemy si臋 wra偶liwi na zewn臋trzn膮 presj臋. 

Dr Radziszewska uwa偶a, 偶e mo偶e si臋 wydawa膰, 偶e przed zachorowaniem nic dramatycznego si臋 nie wydarzy艂o, ale potem odkrywamy na przyk艂ad star膮 uraz臋, nigdy nie uwolnion膮. Co znaczy uwolni膰 uraz臋? Na przyk艂ad za pomoc膮 techniki uwalniania emocji przedstawionej przez Davida Hawkinsa, lekarza psychiatr臋. O co chodzi w skr贸cie: o zablokowane, wyparte uczucia, kt贸re, aby utrzyma膰 g艂臋boko i daleko od 艣wiadomo艣ci (bo s膮 nieprzyjemne i trudne), umys艂 stosuje wobec nich mechanizm zaprzeczenia i projekcji. Zamiast je odczuwa膰 projektujemy je na 艣wiat i innych ludzi, kt贸rzy s膮 winni bo g艂upio my艣l膮, 藕le robi膮 a pogoda jest zawsze do bani. Umys艂u b臋dzie stara艂 si臋 wyja艣ni膰 obecno艣膰 uczu膰.
A wi臋c, aby si臋 uzdrowi膰, aby odpu艣ci膰, potrzeba odwagi stani臋cia twarz膮 w twarz z tym, co w Tobie. 

Czy tak jest? Warto sprawdzi膰.








*"Poszukuj膮ca (nie)艣wiadomo艣膰. Opowie艣膰 zapisana w ciele" Dr nauk.med. Marzanna Radziszewska


Czytaj wi臋cej >

Sycylia z dzie膰mi. 2023

 

Sk膮d pomys艂 na Sycyli臋? 



Najstarsza c贸rka przez ostatni rok (w 8 klasie) uczy艂a si臋 w艂oskiego. Przyznaj臋 偶e mia艂am du偶e w膮tpliwo艣ci co do jej pomys艂u. Ale obserwuj膮c zapa艂 i efekty (uczy艂a si臋 sama) oraz fascynacj臋 W艂ochami, sama z艂apa艂am bakcyla.

Drugi pow贸d to oczywi艣cie pogoda i kr贸tki lot. W listopadzie bywa tu 30 stopni, a czas przelotu to tylko ok. 2h. Lecieli艣my z Wroc艂awia do Palermo, naszym celem by艂o zosta膰 na p贸艂nocy Sycylii, gdzie najcieplej.

Sycylia podbi艂a moje serce. Mimo ma艂ych trudno艣ci jak nasz stan psychofizyczny - przywlekli艣my z Polski wirusy i bola艂y nas gard艂a, g艂owy, czuli艣my si臋 rozbici, a jedna z c贸rek wymiotowa艂a w kt贸r膮艣 z nocy. Jednak s艂o艅ce dzia艂a cuda i mimo os艂abienia, uda艂o si臋 prze偶y膰 ten tydzie艅 w pe艂ni.
Byli艣my 7 dni, wi臋c zbyt kr贸tko by wiele zobaczy膰, ale jak zwykle by艂o do艣膰 intensywnie, pieszo lub komunikacj膮 miejsk膮, w艣r贸d lokalnych atrakcji i przede wszystkim ludzi, kt贸rzy okazali si臋 tacy jak i nich m贸wi膮 - serdeczni i pomocni. W autobusach, na ulicach, w sklepikach i ma艂ych ciasnych mieszkankach bez przedpokoju, zauwa偶y艂am... mn贸stwo normalno艣ci i ma艂o sztuczno艣ci.
Mo偶e mniej znaczy wi臋cej?
W wi臋kszo艣ci dom贸w wej艣cie z ulicy prosto do pokoju:

Ceny s膮 mniej wi臋cej takie jak w Polsce, obowi膮zuje waluta euro, kart膮 mo偶na p艂aci膰 w wi臋kszo艣ci miejsc, wyj膮tkiem s膮 kioski i autobusy. Aby kupi膰 bilety na przejazd p艂acimy w autobusie got贸wk膮. Poci膮g wygl膮da troch臋 jak koleje dolno艣l膮skie:) jest czysty, cichy i punktualny. Z metra nie korzystali艣my.

Ceny produkt贸w w wi臋kszych sklepach s膮 widoczne, ale w mniejszych, piekarniach czy kawiarniach o ceny przek膮sek trzeba pyta膰. Raczej ci臋偶ko dogada膰 si臋 po angielsku na ulicy, w mie艣cie czy na przedmie艣ciach rzadko kto w艂ada tym j臋zykiem. Jedzenie jest wspania艂e! Na co dzie艅 unikam w臋glowodan贸w, nie jem pieczywa ale tam szala艂am! Bagietki sezamowe, ciasteczka z figami, p膮czki z ricott膮...  W piekarniach i kawiarniach mo偶na dosta膰 pyszne wypieki do wyboru do koloru, nie s膮 dmuchane ani przekombinowane. Pizza oczywi艣cie jest powalaj膮ca, a najlepsze jedli艣my w ma艂ych niepozornych pizzeriach na przedmie艣ciach (cena standardowej pizzy to 5-7 euro).
Z rybnych restauracji nie korzystali艣my, ale jest ich bardzo du偶o, tak jak kawiarenek, w kt贸rych kawa leje si臋 litrami, jest pyszna i esencjonalna.

Jazda samochodami wygl膮da tak, 偶e nie chcia艂abym tam prowadzi膰 :) jest ciasno, chodniki nie istniej膮 wi臋c piesi w艂a偶膮 wsz臋dzie, nie ma zwyczaju zatrzymywania si臋 przy pasach, wi臋c pieszy musi dos艂ownie wymusi膰 pierwsze艅stwo. Samochody s膮 parkowane wsz臋dzie, jak popadnie, a autobusy robi膮 dzikie zawijasy, 偶eby si臋 wymin膮膰. Drogi s膮 w膮skie, a na szerokopasm贸wkach przepis drogowe nie obowi膮zuj膮 :D
Mimo to skala wypadk贸w jest we W艂oszech mniejsza ni偶 w w Polsce.
Aha - w 偶adnym aucie na Sycylii nie widzia艂am dziecka w foteliku samochodowym!

Dzieci za to je偶d偶膮 ch臋tnie na rowerach, bez ochraniaczy i kask贸w (wyj膮tkiem s膮 profesjonalni szosowcy). Przydatno艣膰 kasku w zderzeniu z samochodem jest znikoma, do tego negatywnie tworzy i umacnia przekonanie o nieuchronno艣ci wypadk贸w podczas jazdy rowerem (odsy艂am do dokument贸w edukacyjnych #rowerowaszko艂a pisz膮 tam m.in., 偶e w krajach, w kt贸rych ruch rowerowy jest wysoki, promocji jazdy w kasku si臋 nie prowadzi, najwyra藕niej W艂osi to wiedz膮)

W Sycylii odwiedzili艣my pla偶e Mondello i Isola Delle femmine, stolic臋 Palermo, park narodowy Capo Gallo, osad臋 Sferracavallo oraz Monte Pellegrino (wzg贸rze Pielgrzym贸w z kaplic膮 艣w.Rozalli).

S艂o艅ce i pi臋kna aura zatrzyma艂a nas na pla偶y  i z cz臋艣ci plan贸w zrezygnowali艣my 偶eby wi臋cej pop艂ywa膰 w s艂onym lazurowym tyrre艅skim morzu i pole偶e膰 na ciep艂ym piasku, bylo rajsko!

Pogoda w listopadzie jest zmienna, ale ca艂y czas jest ciep艂o. Podczas naszego pobytu by艂o od 30 stopni do 23 stopni. Je艣li zaci膮gn臋艂y chmury, to na chwil臋, s艂o艅ce by艂o przez wi臋kszo艣膰 czasu, pada艂o raz i czasem by艂o wietrznie, ale dla mnie taka pogoda na eskapady jest idealna.
Zapraszam do ogl膮dania i zach臋cam do odwiedzania, my na pewno wr贸cimy!

Widok na Capo Gallo:


Pla偶e Mondello:






Bogata willowa dzielnica Mondello, o niespotykanej ro艣linno艣ci, w tle Monte Pellegrino:


Osada Sferracavallo, w kt贸rej mieli艣my noclegi:





Ciasteczka figowe, pakowane na wynos ze wst膮偶eczk膮 :)



Droga do stacji kolejowej (po lewej) i stacja, z kt贸rej jechali艣my do Isola Delle femmine:



 Isola Delle femmine:




W Isola odwiedzili艣my te偶 tradycyjny w艂oski cmentarz (by艂 1 listopada):


Palermo (sp臋dzili艣my tu jeden d艂ugi dzie艅):










Monte Pellegrino (wzg贸rze Pielgrzym贸w z kaplic膮 艣w.Rozalli) i d艂ugi spacer z widokiem na panoram臋 Palermo i morze Tyrre艅skie:






Moje dziewczyny graj膮 w marynarzyka czekaj膮c na autobus na p臋tli. W rym czasie przeje偶d偶a samoch贸d z g艂o艣no graj膮c膮 muzyk膮, ja automatycznie zaczynam podrygiwa膰 w jej rytm. Kierowca autobusu kt贸ry czeka na swoj膮 godzin臋 odjazdu wysiada, podchodzi, puszcza z telefonu taneczn膮 muzyk臋 i krzyczy do nas: ballare la salsa!
W ten spos贸b zata艅czy艂am z m臋偶em na sycylijskiej ulicy i to by艂o sza艂owe! A potem wsiedli艣my i pojechali艣my razem z przesympatycznym kierowc膮 i jego sals膮 :)


Tu ta艅czyli艣my a potem pojechali艣my tym w艂a艣nie autobusem:)


Cudowny park narodowy Capo Gallo, w miejscowo艣ci Sferracavallo w kt贸rej mieszkali艣my: 






Uchwyci艂am sekund臋 przed tym jak fala uderzaj膮c o brzeg przykry艂a moj膮 najstarsz膮 :D


Ciao Sicilia!









Czytaj wi臋cej >

DYSAUTONOMIA. Wypalony uk艂ad nerwowy

 

Je艣li jako dzieci, czy ju偶 jako doro艣li, znajdujemy si臋 w ci膮g艂ej ekspozycji na stres, a zarazem brak nam 艣wiadomo艣ci i mo偶liwo艣ci, aby i w jaki spos贸b odreagowa膰 skutki sytuacji stresowej to kumulujemy energi臋 w ciele. Stan pog艂臋biaj膮 kryzysy psychiczne i prze偶ycia traumatyczne (w tym PTSD).
Ten stan mo偶e trwa膰 wiele tygodni, miesi臋cy, lat i powodowa膰 trwa艂e negatywne skutki, kt贸re zostan膮 z nami na zawsze....




Wypalony uk艂ad nerwowy ma bardzo ograniczone zasoby. Percepcja zmys艂owa szybko si臋 wyczerpuje. Jeste艣 nieustannie poirytowany, wyczerpany, zdezorientowany, zapominasz o wa偶nych rzeczach, nie ogarniasz swojego 偶ycia. Nie mo偶esz si臋 wyspa膰, nie mo偶esz si臋 zregenerowa膰, odpoczynek nie przynosi po偶膮danych efekt贸w. 

Dysautonomia jest zaburzeniem ma艂o znanym, nie spopularyzowanym, ci臋偶kim do diagnozowania, wielorakim, cho膰 jej objawy dotykaj膮 wiele os贸b. S膮 艂膮czone z neuroborelioz膮, stwardnieniem rozsianym, zapaleniem staw贸w oraz nerwic膮 wegetatywn膮 czy l臋kow膮 (pomimo podobie艅stwa objaw贸w dysautonomii i  objaw贸w wyst臋puj膮cych w atakach l臋ku i paniki, a nawet w depresji, dysautonomia nie jest zaburzeniem psychicznym, lecz spowodowana nieprawid艂ow膮 prac膮 autonomicznego uk艂adu nerwowego).

Dysautonomia  jest zaburzeniem w funkcjonowaniu autonomicznego uk艂adu nerwowego (AUN) czyli cz臋艣ci uk艂adu nerwowego unerwiaj膮cego organy, kt贸ry dzieli si臋 na wsp贸艂czulny i przywsp贸艂czulny
 (szczeg贸艂y naukowe znajdziecie tutaj)

Rozregulowana relacja mi臋dzy cz臋艣ci膮 wsp贸艂czuln膮 a przywsp贸艂czuln膮 AUN, w konsekwencji dysautonomii przewlek艂ej mo偶e prowadzi膰 do powa偶nych zaburze艅 ca艂ego organizmu, wszystkich uk艂ad贸w i psychiki.

Przyczyny wyst膮pienia dysautonomii mog膮 by膰 pierwotne (np. genetyczne "rodzinne" maj膮 swoj膮 jednostk膮 chorobow膮 w klasyfikacji chor贸b i zaburze艅 czy zwi膮zane z chorobami uk艂adu nerwowego) albo wt贸rne. Czynniki wt贸rne zwi膮zane s膮 z niestabilno艣ci膮 kr臋gos艂upa, cukrzyc膮, nietolerancjami i niedoborami pokarmowymi, zaka偶eniami wirusowymi i bakteryjnymi, ale mog膮 te偶 by膰 艣rodowiskowe, jak do艣wiadczenie traumy, kryzysu psychicznego czy d艂ugotrwa艂ego stresu.

Niestety, ma艂a 艣wiadomo艣膰 w Polsce powoduje, 偶e objawy mog膮 by膰 leczone latami w spos贸b niew艂a艣ciwy i pog艂臋bia膰 si臋.

Dysautonomia  mo偶e przybra膰 posta膰 choroby autoimmunologicznej, gdzie objawy s膮 podobne do dolegliwo艣ci os贸b np. z przebyt膮 borelioz膮.

Jakie to objawy?

Sucho艣膰 w ustach, sucho艣膰 oczu, os艂abienie, przewlek艂e zm臋czenie, rozleg艂y b贸l w ca艂ym ciele, b贸le mi臋艣ni bez przyczyny, dr臋twienie i mrowienie, b贸le i zawroty g艂owy, uczucie ko艂atania serca (tachykardia lub bradykardia), skacz膮ce obni偶one ci艣nienie krwi, problemy z prawid艂owym funkcjonowaniem uk艂. pokarmowym i uk艂. oddechowego, nadmierne pragnienie, nadmierne pocenie si臋 lub ca艂kowity brak pocenia si臋, nietolerancja ciep艂a/zimna, stany zapalne gard艂a, wysokiej wilgotno艣ci/suchego powietrza, zimne ko艅czyny, obrz臋ki staw贸w.

Wyst臋puj膮 r贸wnie偶 zaburzenia poznawcze, kt贸re objawiaj膮 si臋 m.in. cz臋ste zapominanie, dezorientacja co do miejsca i czasu, poddenerwowanie, nadwra偶liwo艣膰 zmys艂贸w (na dzwi臋ki, 艣wiat艂o; szybkie przebod藕cowanie si臋), niska podatno艣膰 na stres, l臋ki.

Z kolei syndrom POTS (pierwotna i przewlek艂a forma dysautonomii, zesp贸艂 posturalnej tachykardii ortostatycznej) opisuje si臋 jako zjawisko wp艂ywaj膮ce na autonomiczny uk艂ad nerwowy (AUN), kt贸ry kontroluje kluczowe funkcje organizmu niezale偶ne od naszej woli, w tym np. t臋tno, ci艣nienie krwi. Jest to grupa objaw贸w, kt贸re pojawiaj膮 si臋 na skutek zaburzenia kr膮偶enia krwi. Objawy te pojawiaj膮 si臋 najcz臋艣ciej podczas stania lub lub zmiany pozycji cia艂a na stoj膮c膮. Mo偶e pojawi膰 si臋 b贸l i zawroty g艂owy, omdlenia, ko艂atanie serca, zm臋czenie, problemy z koncentracj膮 i pami臋ci膮 (tzw. mg艂a m贸zgowa), niewyra藕ne widzenie, nudno艣ci. Zesp贸艂 POTS to najcz臋stsza forma dysautonomii, ale te偶 jest nim Zesp贸艂 Wypalenia Zawodowego.

Niestety, mechanizmy stoj膮ce za wyst膮pieniem tych zaburze艅 s膮 nadal nieznane, a samo zaburzenie uwa偶a si臋 za nieuleczalne. 

Mo偶na jedynie rehabilitowa膰 uk艂ad nerwowy na r贸偶ne sposoby:

- aktywno艣膰 fizyczna, wspieranie mi臋艣ni szkieletowych, 膰wiczenia izometryczne i oporowe, p艂ywanie, spacery

- zwi臋kszenie ilo艣ci przyjmowanych p艂yn贸w (do 2,5l na dob臋) + elektrolity

- redukowanie napi臋cia, dbanie o relaks i odpoczynek psychiczny, dbanie o emocje i relacje

- wykluczenie u偶ywek, optymalna dieta niskow臋glowodanowa

- dbanie o zachowanie w艂a艣ciwego biorytmu dobowego

- regeneracja nadnerczy (sen, witaminy z grupy B, magnez)






殴r贸d艂a wiedzy:

WIKI

Rodzinna dysautonomia i Rodzinna dysautonomia

Tajemnice dysautonomii autoimmunologicznej

Stres jako przyczyna dysautonomii

Badania kliniczne dot. Dysautonomii 

Czytaj wi臋cej >

eCPR. Nie znam ci臋 ale mog臋 ci臋 zrozumie膰


Do艣wiadczenie kryzysu jest inne dla ka偶dego cz艂owieka. Ka偶dy ma inne zasoby, mo偶liwo艣ci, ograniczenia. Kiedy jest odci臋cie od emocji i zaczynamy je odkrywa膰, bywa, 偶e przychodzi mocny kryzys.  Wsp贸lne dla os贸b w w kryzysie bywa to, 偶e wpadaj膮 w monolog, odcinaj膮 si臋 od w艂asnych trudnych emocji i od ludzi. Ale ka偶dy jest autentyczny w swoich prze偶yciach. Emocjonalno艣膰 jest naturalna. 呕eby czu膰 autentycznie trzeba da膰 sobie wpierw przyzwolenie. Dopu艣ci膰 doznania z cia艂a. Mie膰 gotowo艣膰 do odczuwania dyskomfortu. Odwag臋 do bycia wra偶liwym. Przestrze艅 na r贸偶ne sposoby do艣wiadczenia. Czy to 艂atwe czy trudne?
Co znaczy po艂膮czy膰 si臋 ze swoim sercem?

Metoda Emocjonalnej Reanimacji eCPR zosta艂a stworzona przez dr Daniela Fishera, ameryka艅skiego psychiatr臋 i biochemika, u kt贸rego w m艂odo艣ci zdiagnozowano schizofreni臋. Wyzdrowia艂 i postanowi艂 zaj膮膰 si臋 zdrowiem psychicznym, a przede wszystkim humanizacj膮 procesu zdrowienia. 



Fundacja Polski Instytut Otwartego Dialogu opublikowa艂a dane badawcze z Finlandii. W Zachodniej Laponii w okresie 30 lat zanotowano a偶 90%-owy spadek odsetka os贸b chorych na schizofreni臋, dzi臋ki terapiom opartym na otwartym dialogu. 
Wyniki ukazuj膮, 偶e pacjenci z diagnoz膮 schizofrenii leczeni przy pomocy Podej艣cia opartego na Otwartym Dialogu w ci膮gu 2 lat byli hospitalizowani znacznie rzadziej (14 dni/osob臋) ni偶 pacjenci leczeni innymi metodami (117 dni/osob臋). Leki neuroleptyczne stosowano u nich jedynie w 33% przypadk贸w, na kt贸rymkolwiek etapie leczenia, za艣 w grupie por贸wnawczej w 100% przypadk贸w. Natomiast w ka偶dym przypadku mia艂o miejsce aktywne zaanga偶owanie rodzin w proces leczenia, ze 艣redni膮 26 spotka艅 w ci膮gu dw贸ch lat. Efektem takiego sposobu leczenia by艂 znacznie szybszy powr贸t do zdrowia (nawroty jedynie u 24% pacjent贸w w por贸wnaniu do 71% w grupie leczonej tradycyjnie) i do pe艂nego zatrudnienia (81% w por贸wnaniu do 43%). W ci膮gu 5 lat a偶 86% pacjent贸w leczonych metod膮 otwartego dialogu wr贸ci艂o do poprzedniej aktywno艣ci – studi贸w, pracy lub jej poszukiwania, a 82% nie do艣wiadczy艂o 偶adnych utrzymuj膮cych si臋 objaw贸w. 
Pozytywne wyniki Podej艣cia opartego na Otwartym Dialogu mog膮 wskazywa膰, 偶e psychoza nie musi ju偶 oznacza膰 zwiastuna choroby, lecz mo偶na j膮 postrzega膰 jako jeden ze sposob贸w na radzenie sobie z kryzysem i po tym kryzysie. Wiele lub nawet wi臋kszo艣膰 ludzi jest w stanie wr贸ci膰 do aktywnego 偶ycia spo艂ecznego.

eCPR jako podej艣cie do pracy z osobami w kryzysie jest symbiotyczne z warsztatem Asystent贸w Zdrowienia i terapeut贸w Otwartego Dialogu. 

Metoda pracy eCPR ma na celu niesienie skutecznego wsparcia osobom w kryzysie emocjonalnym.  Dialog reanimacji emocjonalnej jest poznawczo trudny do zakwalifikowania jako narz臋dzie pracy, z uwagi na jego mi臋kkie kompetencje. eCPR jest narz臋dziem komunikacji, ale najpierw nawi膮zujesz dialog bez s艂贸w. Mowa emocji jest uniwersalna. To j臋zyk rodzica z dzieckiem, j臋zyk pierwotny ludzko艣ci, j臋zyk zwierz膮t, kt贸rymi przecie偶 jeste艣my:) To przek艂ada si臋 na pobudzenie relacji z drug膮 osob膮, ale te偶 ze samym sob膮.
To nie艂atwe i wymagaj膮ce. eCPR mo偶esz u偶ywa膰 w relacji, spotkaniach terapeutycznych indywidualnych i grupowych, a przede wszystkim z osob膮, kt贸ra jest w g艂臋bokim kryzysie i nie ma zasob贸w racjonalno poznawczych.  

eCPR to droga do samorozwoju.
W eCPR narz臋dziem jeste艣 Ty.
W eCPR wychodzisz od swoich emocji, przygl膮dasz si臋 sobie, rozpoznajesz i werbalizujesz to, co jest w tobie, aby nawi膮za膰 wi臋藕. Nie czekasz, a偶 inna osoba to zrobi. Nie pytasz - co czujesz? I nie m贸wisz - widz臋, co czujesz (przy za艂o偶eniu, 偶e drugiej osobie ci臋偶ko jest okre艣li膰 co czuje, lub nie dostrzega co naprawd臋 czuje). Kiedy kto艣 miota si臋 w艣r贸d negatywnych emocji, nie dr臋czysz go pytaniami. To mo偶e zosta膰 odebrane jak atak i spowodowa膰 wycofanie. Jeste艣 obecny. M贸wisz, co czujesz. Dajesz mo偶liwo艣膰 nawi膮zania kontaktu, ale to nie ty jeste艣 stron膮 dyrektywn膮, ani nawet inicjuj膮c膮. 
Przerzucasz si臋 na bycie obecnym z zadawania pyta艅 u艣cislaj膮cych i udzielania rad.

Wspierasz innych w odzyskaniu ich osobistego g艂osu. 


Mo偶esz by膰 bardzo z艂y ale realnie nie wiedzie膰, co czujesz, nie by膰 艣wiadomym, co si臋 pod tym kryje. Nawet je艣li rozumiesz, 偶e twoja z艂o艣膰 wynika z niezaspokojonych potrzeb, dialog ze sob膮 mo偶e odbywa膰 si臋 na poziomie racjonalnym, analitycznym. Puszczenie emocji jest czym艣 wi臋cej. To pomaga obudzi膰 艣wiadomo艣膰, poczu膰 偶ycie, rozumie膰 je przez kontakt ze sob膮. 

W eCPR wa偶na jest gotowo艣膰. Na jakie elementy si臋 sk艂ada?

Jeste艣 w po艂膮czeniu ze sob膮. Umiej臋tno艣膰 rozpoznawania, nazywania swoich emocji i przyjmowanie ich.
Czujesz potrzeb臋, by wej艣膰 w komunikacj臋, wzmacnianie, neutralno艣膰, szacunek dla r贸偶nic, rewitalizacj臋.
Mo偶esz i wiesz jak wykorzysta膰 swoje zasoby (np. wysok膮 wra偶liwo艣膰, empati臋, pragnienie pomagania).

Sk艂ada si臋 na 3 fazy praktykowania:

C = connect; komunikacja emocjonalna, zw艂aszcza niewerbalna ze sob膮 i innymi
P = emPOwer; wzmacnianie przez obecno艣膰, wsp贸lne do艣wiadczenie celu
R = Rewitalize; rewitalizacja, zwi臋kszenie poziomu nadziei, otwarcia, energii

7 intencji eCPR 

PO艁膭CZ SI臉.
1. S艂uchaj oczami, uszami i sercem by nawi膮za膰 wi臋藕. Obserwuj siebie i drug膮 osob臋
2. Nie reaguj na swoje pierwsze odczucia, daj sobie czas i przestrze艅 by wej艣膰 g艂臋biej, by poczu膰 g艂臋biej. Wytrzymaj cisz臋 i dyskomfort. W tym czasie wbrew pozorom du偶o si臋 dzieje. Obserwuj na ile emocje s膮 zwi膮zane z twoj膮 sytuacj膮 i do艣wiadczeniami z przesz艂o艣ci. Wa偶ne aby by艂y to odczucia zwi膮zane tylko z t膮 konkretn膮 sytuacj膮
3. Kiedy skomunikujesz si臋 偶e sob膮, z odczuciami kt贸re w tobie powstaj膮, podziel sie tym, zwerbalizuj co czujesz i przeka偶 drugiej osobie. Nie dzielisz si臋 histori膮, nie wracasz do przesz艂o艣ci, jeste艣 tylko w tym momencie i tylko w emocjach

WZMACNIAJ
4. B膮d藕 w relacji bez naprawiania i os膮dzania. Radzisz sobie z czyim艣 stresem, kryzysem, najpierw wyciszaj膮c, r贸wnowa偶膮c siebie
5. Ze 艣wiadomo艣ci膮, 偶e nie wiesz, co jest dla kogo艣 innego najlepsze, z otwarto艣ci膮 razem odkrywajcie si臋 na to, co nieznane, na nowe do艣wiadczenia, odczucia, rozwi膮zania
6. Wzajemnie uwalniajcie moc uzdrawiania, maj膮c przekonanie, 偶e tkwi w Was, zmierzaj膮c ku zdrowiu

REWITALIZUJ
7. Rewitalizacja dotyczy obu stron. Na tym etapie wymieniacie si臋 rolami na tym samym poziomie. Teraz ty mo偶esz by膰 wspierany, bo jeste艣 tak samo wa偶ny. Nie zatrzymuj w sobie odczu膰, kt贸re mog膮 ci臋 przeci膮偶y膰. Wymiana emocjonalna jest kluczowym elementem w relacji. Towarzyszycie sobie we wzajemnym wspieraniu. Ka偶dy jest osob膮 wspieraj膮c膮 i osob膮 w kryzysie.


dr Daniel Fisher by艂 doradc膮 prezydenta Baracka Obamy, jest obecnie profesorem Uniwersytetu Massachusetts. Jest autorem ksi膮偶ki "Heartbeats of Hope" (Bicie serca nadziei), kt贸ra niedawno zosta艂a przet艂umaczona na j臋zyk polski. Ksi膮偶ka jest empatycznym i czu艂ym przewodnikiem dla os贸b do艣wiadczaj膮cych kryzys贸w psychicznych i szukaj膮cych mo偶liwo艣ci samodzielnego wyj艣cia z ich cienia. Zawiera osobiste do艣wiadczenia odzyskiwania siebie po dotkliwym kryzysie psychicznym i diagnozie schizofrenii. Fundamentem autorskiej metody wracania do zdrowia jest nadzieja. Kiedy nadzieja s艂abnie, trzeba j膮 reanimowa膰 – jak zatrzymane serce. Ale jak wskrzesi膰 co艣, czego bicie zale偶y ju偶 nie od kr膮偶enia krwi, lecz od przep艂ywu emocji i woli 偶ycia? Jak ratowa膰 roztrzaskan膮 psychik臋 z kr臋puj膮cych j膮 side艂 ciemno艣ci? I jak wzmocni膰 w艂asny G艂os, je艣li jego wibracje uleg艂y destrukcyjnemu rozstrojeniu?

"Bicie serca nadziei" przynosi odpowiedzi na te pytania. Autor osobom do艣wiadczaj膮cych kryzys贸w psychicznych podaje o偶ywcze antidotum i przywraca im sprawczo艣膰. Ksi膮偶ka to inspiruj膮ca opowie艣膰 o pot臋dze ludzkiego ducha i sile nadziei, kt贸rej bicie rozprasza traumy oraz l臋ki. Fisher, przeplataj膮c naukowe ekspertyzy z poetyckimi reminiscencjami w艂asnych prze偶y膰, zmienia postrzeganie chor贸b psychicznych – staj膮 si臋 one 藕r贸d艂ami m膮dro艣ci, a nie zagro偶enia.

Nadzieja nie jest abstrakcyjnym poj臋ciem. To pot臋偶na si艂a, kt贸ra realnie zmienia i ratuje 偶ycia. 
Ksi膮偶k臋 wyda艂a Fundacja Wielog艂osu, a mo偶na zam贸wi膰 j膮 TUTAJ 

FREGMENTY:

- "Trzeba znale藕膰 spos贸b, by by膰 wobec drugiego cz艂owieka ca艂kowicie otwartym, podej艣膰 do niego z otwartym umys艂em. Nie ma planu ani listy pyta艅. Trzeba po prostu by膰. Kiedy to robi臋, jestem w stanie nawi膮za膰 z kim艣 wi臋藕. Z tej wi臋zi wy艂aniaj膮 si臋 umocnienie i obudowa. To naturalny proces. eCPR jest raczej oduczaniem ni偶 nauk膮".

- "Ludzie odgrywaj膮cy rol臋 wspieraj膮cego czasami czuj膮, 偶e musz膮 naprawi膰 osob臋 w kryzysie. Zdarza si臋, 偶e pr贸buj膮 rozwik艂a膰 cudze problemy w celu zaradzenia w艂asnym l臋kom. Ten mechanizm nazywa si臋 'unikaniem do艣wiadczenia'."

W 2023 pod jego skrzyd艂ami dr Dana Fishera zdoby艂am certyfikat praktyka eCPR.
Informacje u偶yte w tre艣ci pochodz膮 z materia艂贸w kursowych dystrybuowanych przez organizatora Fundacj臋 Centrum Dialogu Emocjonalnego oraz ze strony Fundacji Wieloog艂osu i Fundacji Polski Instytut Otwartego Dialogu.

Intro to emotional CPR (eCPR) by Daniel Fisher 2022
Vision for the Future - Community Dialogue

Inne teksty na blogu o kryzysie ↘️

Mam kryzys i nie zawaham si臋 go u偶y膰

O kryzysie matki

Kiedy i dlaczego nie pomo偶e ci coach?

Jak zmienia膰 swoje 偶ycie?

Psychoneuroimmunologia

Racjonalna Terapia Zachowania

Uzale偶nienie od alkoholu



Czytaj wi臋cej >

Racjonalna Terapia Zachowania. Zdrowe my艣lenie, zdrowe emocje


Czy zdrowe my艣lenie mo偶e uzdrowi膰?
Czy optymizm mo偶e pom贸c zwalczy膰 chorob臋?
Czy skierowanie uwagi na pozytywne rzeczy mo偶e sprawi膰, 偶e b臋dzie nam 偶y艂o si臋 lepiej?
Czym jest psychoneuroimmunologia?

Psychiatra Martin E. P. Seligman, autor poj臋cia wyuczonej bezradno艣ci i psychologii pozytywnej, w swoich badaniach wykaza艂, 偶e stany psychologiczne wp艂ywaj膮 na podatno艣膰 na przezi臋bienia.
Seligman w ksi膮偶ce „Pe艂nia 偶ycia” pisze tak:

„Chcia艂bym, aby nauka potwierdzi艂a, 偶e ludzie maj膮cy ‘silniejsze’ uk艂ady odporno艣ciowe s膮 odporniejsi na choroby zaka藕ne, jednak nie jest to kwestia rozstrzygni臋ta. O dziwo jednak znacznie lepiej uda艂o si臋 rozstrzygn膮膰, jak stany psychologiczne wp艂ywaj膮 na podatno艣膰 na przezi臋bienia."

Robert Ader, psycholog, tw贸rca psychoneuroimmunologii (PNI), bada艂 zale偶no艣膰 mi臋dzy stanami psychicznymi a  procesami immunologicznymi i uk艂adem odporno艣ciowym. W toku prac prac badawczych zaobserwowano korelacj臋 mi臋dzy wzrostem stresu a obni偶eniem odporno艣ci organizmu.  PNI bada r贸wnie偶 wp艂yw innych emocji na hormony, neurotransmitery i kom贸rki oraz procesy uk艂adu immunologicznego, oscyluj膮c wok贸艂 podej艣cia, 偶e istniej膮 powi膮zania 艂膮cz膮ce m贸zg, zachowanie i uk艂ad odporno艣ciowy.

Koncepcje PNI rozwin膮艂 Carl Simonton, lekarz, onkolog, pionier psychoonkologii, kt贸ry wprowadzi艂 program pracy z przekonaniami (RTZ) do swojego programu pomocy pacjentom i osobom wspieraj膮cym. W Polsce prekursorem medycyny psychosomatycznej jest dr Mariusz Wirgalekarz psychiatra, psychoonkolog.
By艂 bliskim wsp贸艂pracownikiem Carla Simontona, oraz Maxie C. Maultsby’ego, psychiatry, tw贸rcy Racjonalnej Terapii Zachowania – RTZ (Rational Behavior Therapy RBT), kt贸ry stworzy艂 tak膮 definicj臋 zdrowia psychicznego:

"Emocjonalnie zdrowi ludzie s膮 zorientowani na rzeczywisto艣膰 i zaanga偶owani w to, by 偶y膰 produktywnie, uzyskuj膮c maksymaln膮 osobist膮 i spo艂eczn膮 aprobat臋 oraz doznaj膮c minimalnych, niepo偶膮danych konflikt贸w emocjonalnych.”

Z kolei dr A. Ellis, tw贸rca terapii racjonalno-emotywnej REBT, twierdzi艂, 偶e:
"W du偶ej mierze mo偶esz sam sobie pom贸c, je艣li taki b臋dzie tw贸j wyb贸r, je艣li b臋dziesz nad tym pracowa艂..."  i jest to bliskie w podej艣ciu Racjonalnej Terapii Zachowania, kt贸ra:

  • opiera si臋 za za艂o偶eniach psychologii poznawczo-behawioralnej, bazuje na zdrowej pracy na przekonaniach, na poziomie zar贸wno emocjonalnym, semantycznym jak i racjonalnym
  • pomaga zobaczy膰 nowe mo偶liwo艣ci, odlokowa膰 mo偶liwo艣ci, uspokoi膰, pozby膰 toksycznych emocji i destrukcyjnych my艣li, a tak偶e pozby膰 wielu chor贸b, kt贸rych podstaw膮 s膮 cz臋sto negatywne przekonania na temat siebie, otoczenia, 艣wiata
  • metody pracy RTZ s膮 proste i czytelne, opieraj膮 si臋 na konkretnych technikach, jak m.in. ​Model ABCD emocji, Zasady Zdrowego My艣lenia, Racjonalna Samo-Analiza, polegaj膮ce na zdrowym my艣leniu opartym na faktach, nie przekonaniach.
  • jest wszechstronna, skonstruowana logicznie; mo偶na 艂膮czy膰 j膮 z innymi metodami rozwoju, wypracowuj膮c sw贸j indywidualny warsztat
  • zach臋ca do samodzielnego przemy艣lenia zagadnie艅, wi膮偶膮cych si臋 z b贸lem emocjonalnym
  • sk艂ania do poniesienia ca艂kowitej odpowiedzialno艣ci za proces, nie narzuca cel贸w, zmian, warto艣ci czy tempa pracy
  • jest metod膮 autoterapeutyczn膮, dla os贸b, kt贸rzy chc膮 pracowa膰 nad sob膮
  • nie narzuca rozwi膮za艅 i interpretacji przekona艅, oddziela fakty od obiektywnej prawdy
  • koncentruje si臋 na pozytywnej wizji ludzkiej natury - to my jeste艣my tw贸rcami naszych zaburze艅 i dzi臋ki odpowiednim technikom mo偶emy pomaga膰 sobie samemu
  • wymaga zdolno艣ci krytycznego my艣lenia, jest metod膮 odpowiedni膮 do korygowania problem贸w wyuczonych
  • wymaga poznania, zrozumienia, wypracowania modelu, praktyki z przekonaniami i wyobra藕ni膮
  • pomaga zrozumie膰 siebie, odzyska膰 kontrol臋 i cieszy膰 si臋 nawet z niepowodze艅 :)

W RTZ chodzi o zrozumienie, 偶e to, jak si臋 czujemy i jak my艣limy zale偶y od nas, my mamy na to wp艂yw i my mo偶emy to zmienia膰, je艣li zechcemy, zamiast zwala膰 win臋 na innych i tkwi膰 w tym. Bo ka偶dy z nas ma ju偶 wszystko, by siebie uzdrowi膰, tylko musi po to si臋gn膮膰 :)

RTZ pozwala na pozycie si臋 etykietek – one naznaczaj膮, stawiaj膮c nas w pozycji przegranej, nie pozwalaj膮c ma podj臋cie zmian. Le艅, cynik, narcyz, chory na depresj臋, DDA itp. Pewien zesp贸艂 okoliczno艣ci i cech, kt贸re wypracowane zosta艂y przez jaki艣 proces, nie musz膮 oznacza膰 naznaczenia na ca艂e 偶ycie. Swoje samostanowienie mo偶na poszerza膰, niezale偶nie od nadanej nam etykiety.

RTZ pomaga zmieni膰 schemat my艣lenia lub zaakceptowa膰 go, nawet je艣li komu艣 innemu mo偶e nasze przekonanie wydawa膰 si臋 nieprawdziwe, krzywdz膮ce itp. To my decydujemy o jako艣ci naszego 偶ycia, decydujemy o naszych my艣lach /kt贸rych nie mo偶na si臋 ba膰/, o naszych emocjach /kt贸rym nie mo偶na zaprzecza膰/, o naszych dzia艂aniach /kt贸re maj膮 istotny wp艂yw na nas i nasze otoczenie/.

Polecam te metod臋 pracy ka偶demu, kto chce:

- pozna膰 narz臋dzia, u艂atwiaj膮ce kontrol臋 w艂asnych emocji i wp艂yw na nie;
- nauczy膰 si臋, jak pomaga膰 sobie i innym radzi膰 sobie z problemami natury osobistej lub zawodowej, stresem, wypaleniem, chorobami;
- spojrze膰 na siebie i 艣wiat z innej perspektywy oraz zrozumie膰 jak mo偶na my艣le膰 i odczuwa膰 zdrowiej ni偶 do tej pory;
- mie膰 mo偶liwo艣膰 praktykowania kompleksowej metody pracy z przekonaniami zamiast tzw. my艣lenia pozytywnego.

Z metod RTZ mo偶e korzysta膰 ka偶dy, niezale偶nie od poziomu wiedzy, kompetencji, przyczyn kryzysu emocjonalnego. To metoda kr贸tkoterminowa daj膮ca d艂ugotrwa艂e rezultaty, bezpieczna, oparta na wewn臋trznym dialogu, pracy z wyobra藕ni膮, wewn臋trznej motywacji i technikach relaksacyjnych.

馃憞

Dr Mariusz Wirga jest popularyzatorem Terapii Simontonowskiej i RTZ w Polsce i na 艣wiecie. Terapia oparta na metodzie RTZ jest z sukcesem prowadzona z pacjentami onkologicznymi w Simontonowskim Instytucie Zdrowia. Natomiast wsp贸艂pracowniczk膮 dr Wirgi i trenerk膮 RTZ w Polsce, kt贸rej szkolenia z ca艂ego serca jako uczestniczka polecam, jest psycholog Agnieszka Hottowy

KSI膭呕KI: Dr Maxie C. Maultsby "Racjonalna terapia zachowania"

Dr Maxie C. Maultsby, Mariusz Wirga, Michael DeBernandi "ABCD twoich emocji"

terapia i szkolenia RTZ Agnieszka Hottowy

http://www.autoterapia.eu


O psychologii choroby, wp艂ywie emocji na choroby zaka藕ne pisa艂am w: 
PSYCHOLOGIA CHOROBY ZAKA殴NEJ. CZY OPTYMIZM MO呕E URATOWA膯 LUDZKO艢膯? 

O psychoneuroimmunologii pisa艂am w: 
JELITA – U艢PIONY M脫ZG, PSYCHONEUROIMMUNOLOGIA I KAWA艁EK Z 呕YCIA 














Czytaj wi臋cej >

Korfu i Albania z dzie膰mi. 2023

 

W zesz艂ym roku 艣wi臋ta wielkanocne sp臋dzili艣my w Czarnog贸rze a w tym roku kupili艣my bilety lotnicze* na Korfu, bo.... chcieli艣my zobaczy膰 Albani臋 :)​​

Dlaczego tak? Bo lec膮c do Albani, cho膰 jest taniej i bli偶ej, potrzeba jeszcze ok. 4 godzin trudnej, stromej, kr臋tej i m臋cz膮cej trasy autem (albo d艂u偶ej autobusem), 偶eby dosta膰 si臋 na po艂udnie, nad Morze Jo艅skie, do bajecznej ba艂ka艅skiej Riwiery - celu naszej kwietniowej podr贸偶y. Na szcz臋艣cie pojawi艂y si臋 loty na Korfu z Wroc艂awia i to znacznie u艂atwi艂o spraw臋;)
Plan by艂 taki, aby zakotwiczy膰 si臋 w Gouvii i stamt膮d komunikacj膮 miejsk膮 pojecha膰 zobaczy膰 Kassiopi i Palaiokastrits臋. Po tygodniu pop艂yn膮膰 statkiem do Albani, docelowo do Ksamilu. Czy uda艂o nam si臋 go w ca艂o艣ci zrealizowa膰?







#kerkyra
Z lotniska na Korfu dostali艣my si臋 City busem do Kerkyry czyli stolicy wyspy (10 min). Ruszyli艣my na spacer po mie艣cie i do portu. Klimat nieco mniej magiczny ni偶 si臋 spodziewali艣my. Miasto ciasne, brudne, zardzewia艂e, ale pono膰 typowo weneckie :)
Pe艂ne rze藕b, ciekawych rozwi膮za艅 architektonicznych i uroku ale a偶 przykro patrze膰 jak mocno jest zaniedbane, a opuszczone ruiny zamiast tworzy膰 klimat, strasz膮 (opinia dzieci).

#gouvia 
Z Kerkyry miasto pojechali艣my City busem nr 7 Gouvii (ok 20 min.), noclegi zarezerwowali艣my w Govino Bay. Domki po艂o偶one s膮 w ogromnym ogrodzie z r贸偶norodn膮 pi臋kn膮 ro艣linno艣ci膮, przez kt贸r膮 przemykaj膮 salamandry, bobry i czarne du偶e kaczuchy. Sama Gouvia to dobra baza wypadowa, ma艂a miejscowo艣膰 kt贸ra kiedy艣 by艂a wiosk膮 ryback膮. S膮 tu butiki z u偶ywanymi ciuchami, pami膮tki, markety, knajpy, przystanki autobusowe, pla偶a i du偶o natury, co trzeba wi臋cej?







#kassiopi
Jedziemy Green busem (40 min.) na pla偶e Kassiopi. Trasa prowadzi przez skalne wzg贸rza i kolorowe wioski, wzd艂u偶 pla偶. Po drodze mijamy ogromne kaktusy, drzewka cytrynowe, ma艂e domki mieszkalne na wzniesieniach, klimatyczne tawerny. Do Kassiopi jedzie si臋 pod g贸r臋 w膮sk膮, kr臋t膮 drog膮 nad przepa艣ci膮, je艣li 藕le znosicie takie trasy, lepiej zabra膰 woreczek :)
Samo Kassiopi to przyjemne miasteczko turystyczne, zaraz obok przystanku jest zej艣cie na pla偶e: Kanoni, Batari臋 i Pipitou.
Wszystkie czaruj膮ce, otoczone ska艂ami, z czyst膮 b艂臋kitn膮 wod膮 morza jo艅skiego. Wracaj膮c wysiadamy jeszcze w Ipsos, zwiedzi膰 tamtejsze pla偶e, inne ni偶 w Kassiopi ale r贸wnie rajskie. Siadamy na pla偶y i czekamy na zach贸d s艂o艅ca (na zdj 10 kwietnia, godz.18:00)











#palaiokastritsa
Wsiadamy rano w Green busa i jedziemy (30 min) w plenery Palaio. Bajeczna niebia艅ska pla偶a zatrzymuje nas na kilka godzin. Woda jeszcze jest ch艂odna (jest 12 kwietnia) ale nam to nie przeszkadza, daleko od l膮du wida膰 dno co niezwykle fascynuje dziewczyny. Jest prawie pusto, spokojnie i rajsko. Urok tego miejsca jest urzekaj膮cy. Zamawiamy frytki, kaw臋 i sp臋dzamy tam ca艂y dzie艅. Ogromny plus podr贸偶y poza sezonem? Brak ludzi!
Wracamy drog膮 id膮c przez kilka kilometr贸w do nast臋pnego przystanku. Mijamy miejsca z urwiskami, oryginalne domy, lokalne kawiarenki.








#ksamil #albania

Przeprawa paszportowa w porcie Kerkyra i w 30 minut dostajemy si臋 wodolotem Finikas Lines z greckiej Korfu do alba艅skiej Sarandy. Bilety do艣膰 drogie, w dwie strony p艂acimy za nasz膮 pi膮tk臋 ok. 1000z艂.
Stamt膮d autobus miejski wiezie nas do Ksamilu (30 min). Noclegi mamy tu偶 przy pla偶ach, w Four Seasons. Miasteczko dopiero si臋 budzi, ilo艣膰 kawiarni, restauracji i market贸w wskazuje, 偶e w sezonie przyje偶d偶aj膮 tu t艂umy. Nie ma co si臋 dziwi膰, pla偶e s膮 bajecznie pi臋kne. W marketach mo偶na kupi膰 艣wie偶o mielon膮 w du偶ych m艂ynkach kaw臋, jak u nas w PRL :) Dotarli艣my do celu i sp臋dzamy tu kilka dni na totalnym lenistwie. Mimo po艂owy kwietnia jest bardzo ciep艂o i przypiekamy raka:)










Podsumowuj膮c.

艢rednie ceny tam gdzie byli艣my s膮 wy偶sze ni偶 w Polsce, podaje w euro (na Korfu p艂acimy w euro, w Albanii lek i euro). W marketach jest do艣膰 drogo (butelka wody, paczka spaghetti ok.1,5-2€, pesto, puszka tu艅czyka czy kostka mas艂a ok.3€, w tawernach americano 2,5€, pita souvlaki 3-5€, frytki 2-3€). Pieczywo w piekarni (Bekary) jest do艣膰 smaczne (jeste艣my wybredni, na co dzie艅 w Pl pieczywa nie jemy w og贸le). Rustykalne chleby i przek膮ski z cienkiego ciasta francuskiego z fet膮 2-4€. 

Podsumowuj膮c, dzieci jak zwykle da艂y rad臋 w trybie turbo aktywno艣ci, wytrzymywa艂y d艂ugie piesze trasy, przejazdy, bez marudzenia i kryzys贸w. By艂y momenty, 偶e najstarsza nosi艂a najm艂odsz膮 na barana ale bardziej w formie rozrywki ni偶 ostateczno艣ci.
Wida膰 by艂o po dzieciach zm臋czenie ale i ogromn膮 ekscytacj臋 z przygody.

Korfu od 40 lat jest w Uni Europejskiej i zak艂ada艂am, 偶e b臋dzie te 40 lat do przodu w stosunku do Czarnog贸ry, ale jednak stan zachowania architektury ma zbli偶ony, cz臋艣膰 budynk贸w wygl膮da na porzucone i zaniedbane. Sporo porzuconych 艣mieci, aut kopciuch贸w i 艣mieci, brak gospodarowania odpadami, brak chodnik贸w i przej艣膰 dla pieszych. Jedynie przyroda zachwyca. 
Albania, kt贸rej przedsmak mieli艣my b臋d膮c w czarnog贸rskim Ulcinij, drastycznie od Korfu nie odstaje. Architektura jest inna ale klimat ulic, chaosu, ba艂aganu, brudu i 艣mieci podobny.
Ale uroda Alba艅czyk贸w jest zdecydowanie przyjemniejsza ni偶 nienachalna uroda Grek贸w;)


* Szukamy przez stronk臋 skyscanner, kupujemy u przewo藕nika. 呕eby艣my zdecydowali si臋 na zakup bilet贸w lotniczych, opr贸cz tego, 偶e musi by膰 okazyjnie, to loty musz膮 odbywa膰 si臋 w ludzkich godzinach, bo nie chcemy zrywa膰 dzieci w nocy i m臋czy膰 na starcie. W podr贸偶y ma by膰 przyjemnie, bez po艣piechu i na luzie. Zazwyczaj na lotnisko jedziemy naszym autem i zostawiamy je tam na parkingu. Nie艂atwo jest zorganizowa膰 taks贸wk臋, kt贸ra zawiezie 5 os贸b, poza tym tydzie艅 na parkingu wychodzi taniej ni偶 busik.
A je艣li Wy chcecie polecie膰 tak jak my - na Korfu a potem do Albanii i spowrotem, koniecznie sprawd藕cie po艂膮czenie godzin lot贸w (czas w Grecji +1 godzina, w Albanii jak u nas) z godzinami rejs贸w 艂贸dek mi臋dzynarodowych i autobusami. Je艣li nie dopasujecie powrotu, to musicie wr贸ci膰 wcze艣niej i przenocowa膰 np. w Korfu, a ceny nocleg贸w tam s膮 wysokie.

Ch臋tnie wr贸c臋 jeszcze do Albanii, na Wybrze偶e Jo艅skie. 
Jesieni膮 2023 panowali艣my wr贸ci膰 do Montenegro, zwiedzi膰 p贸艂nocn膮 cz臋艣膰, ale wygl膮da na to, 偶e Czarnog贸ra musi poczeka膰, bo niesie nas gdzie艣 indziej ....馃嚠馃嚬 :)
Czytaj wi臋cej >

Copyright © Szablon wykonany przezBlonparia